Nitelikli Bir Deneysel Araştırma İçin Yapılabilecekler

Bu bölüm, deneysel araştırma yapacak araştırmacılara, hangi faktörlerin araştırmalarına gerçek ve nitelikli bir deneysel araştırma özelliği kazandıracağı konusunda, örneklere dayanan açıklamalarla, bir farkındalık kazandırmayı amaçlamaktadır.

Bir araştırmacı, geliştirdiği bir öğretim yönteminin, havuz ve ortak iş görme problemlerinin çözümünde, öğrenci başarısını artıracağını öngörüyor olsun. Bu durumda, araştırmacının, bu öngörüsünün (öne sürdüğü hipotezin) doğruluğunu bilimsel bir araştırma yaparak sınayabilmesi için; geliştirdiği öğretim yöntemi ile öğrencilere kazandırmaya çalışacağı problem çözme becerisindeki değişimin, öğretim yönteminin bir sonucu olduğunu, başka bir ifadeyle, eğer varsa, problem çözme becerisindeki artışın, geliştirdiği öğretim yönteminin uygulanmasından kaynaklandığını, NEDEN-Sonuç ilişkisi içinde ortaya koyması gerekecektir.

Bir araştırma sonucunun bilimsel olmasının koşullarından birisi de, tekil olay ve olgularla sınırlı olmayan bir şekilde GENELLENEBİLİR olmasıdır. Bu açıdan bakıldığında, araştırmacının, öğretim yöntemi ile problem çözme becerisi arası neden-sonuç ilişkisinin,  sadece araştırmanın yapıldığı tekil bir olayla sınırlı olmayan, benzer başka bağlamlarda da aynı sonucu verebilen bir durum olabileceğini de ortaya koyması gerekir.

Bu durumda, araştırmacının izleyeceği en akılcı yol, yansız atama ile en az iki grup oluşturduktan sonra her bir gruptaki öğrencilerin problem çözme beceri düzeylerini saptamak, ardından grupların birinde kendi yöntemini, diğerinde her zaman uygulanan öğretim yöntemini uygulamak, süreç sonunda da gruplardaki öğrencilerin problem çözme beceri düzeylerini bir kez daha belirleyerek gruplardaki gelişmeleri birbirleriyle kıyaslamak olacaktır.

Eğer araştırmacının önerdiği tekniğin uygulandığı gruptaki problem çözme becerisi diğer gruba göre anlamlı bir artış göstermişse, yöntemin etkili olduğuna, yani araştırmacının hipotezinin doğrulanmış olduğu yargısına varılacaktır.

İşte, problem çözme becerisi [burada, araştırmanın bağımlı değişkenidir] ile uygulanan yöntem(ler) [bu da araştırmanın bağımsız değişkenidir] arasında neden sonuç ilişkisine dayalı ve genellenebilir bir sonuca ulaşmak için araştırmacı, araştırma sürecinde, ARAŞTIRMANIN ASIL KONUSU OLARAK DEĞİŞİMİ İNCELEYEN BAĞIMLI DEĞİŞKENE (problem çözme becerisi) AİT DEĞİŞİMİ (varyansı) MÜMKÜN OLDUĞU KADAR BAĞIMSIZ DEĞİŞKENİN (yöntem) ETKİSİ SONUCU ORTAYA ÇIKAN BİR DEĞİŞİM OLABİLECEK ŞEKİLDE KONTROL ETMEYE ÇALIŞMALIDIR.

Bunu gerçekleştirmek için de, araştırmacı:

1. Bağımlı değişken (problem çözme becerisi) üzerinde etkisi araştırılan bağımsız değişkenin (kullanılan yöntem) yol açtığı değişimi çoklaştırmaya çalışmalı,
2. Bağımlı değişkeni (problem çözme becerisi) etkileme olasılığı olan ancak araştırmacının etkisini araştırmadığı (uygulama sınıflarının fiziksel koşulları, uygulayıcı öğretmenlerin performansı, uygulama süreleri ya da zamanları gibi) diğer bağımsız değişkenlerden kaynaklanan şaşırtıcı ya da bozucu etkiyi denetlemeli,

Gruplardaki bağımlı değişkene ilişkin denekler arası farkları (yani, söz konusu yöntemin ve her zamanki yöntemlerin uygulandığı gruplardaki öğrencilerin, problem çözme becerileri üzerinde etkisi olacak, birikim, yetenek, öğrenim gibi özelliklerine ilişkin farklılıkları) da en aza indirmelidir.

Çok genel olarak, bir (deneysel) araştırmada, bağımlı değişken üzerindeki değişimin, bağımsız değişkenlerdeki değişim ile açıklanabilme derecesine iç geçerlik, bu sonucun araştırma için seçilen grupların özelliklerine sahip büyük gruplara genellenebilme derecesine de dış geçerlik denir. 

Bir bilimsel araştırmanın niteliği iç ve dış geçerliğin sağlanması ile çok ilgilidir ve bu nedenle nitelikli bir araştırma yapmak isteyen araştırmacı iç ve dış geçerliği yükseltmek için çaba sarf etmelidir.