İlişki Katsayıları

İlişki ölçüleri ya da katsayıları iki olay veya istatistikte iki değişken arasındaki bağlantıyı ölçmemize yarar. Araştırmacının ilgilendiği konuyu açık ve net olarak ifade etmesi gerekir. Bazen, iki değişken arasındaki farklılığı ararken ilişkiyi bulmak istiyor ya da tam tersi ilişkiyi ararken farkı bulmaya çalışıyor olabiliyorlar. Örneğin; bir sosyolog eşlerin boy uzunluklarına ait verileri toplamış olsun. Bir istatistikçiyle konuşurken “eşlerin boyları benzer midir” gibi bir soru sorabilir. Bu soru iki farklı anlama gelebilir. Birisi, “Beylerin ve hanımların boy uzunluklarının ortalamaları birbirinden farklı mıdır?” veya diğeri “Beylerin ve hanımların boyları arasında ilişki var mıdır?” şeklinde algılanabilir. Beylerin ve hanımların boy uzunluklarının ortalaması farklı olabilirken, diğer taraftan aralarında da yüksek bir ilişki gözlenebilir. Toplumumuzda, genellikle beylerin boyları hanımlarının boylarından daha uzundur. Ayrıca, daha uzun boylu hanımların beyleri de daha uzun boyludur. Araştırma konusunun son derece dikkatli  ifade edilmesi gerekir.

Araştırmacıların kullandıkları farklı ilişki katsayıları vardır. Değişkenlerin sürekli ve kategorik olmasına göre ve kategorik verilerin sınıflama ve sıralama ölçme düzeyinde olmasına göre kullanılacak yöntem ve analizler farklılık göstermektedir. İlk olarak sürekli değişkenler arasındaki ilişki katsayısını daha sonra kategorik değişkenlerde sınıflama ve sıralama ölçme düzeyinde kullanılan ilişki katsayıları tanıtılacaktır.