Merkezsel Eğilim Ölçüleri

Önceki Bölümde eldeki verilerin genel bir resmini ortaya koyarak verileri özetlemek ve sunmak için kullanışlı olan grafiksel metotları ele aldık. Bu bölümde ise verileri hesaplanan değerlerden özetleyecek metotları göreceğiz. Bu hesaplamalar iki büyük başlık altında toplanır; ortalamalar ya da merkezi eğilim ölçüleri ve yaygınlık ölçüleri.

“Ortalama” bir okuyucuya günlük hayattaki kullanımıyla ortalama kelimesi oldukça aşinadır. Örneğin; ortalama gider, ortalama yakıt tüketimi, ortalama puan, ortalama yağış gibi birçok konuda konuşuruz. Diğer taraftan, bir çok kişinin “ortalama aile” gibi net olmayan “tipik” veya “örnek” aile anlamına gelebilecek tanımlamaları vardır.

İstatistiksel terminolojide ortalama veriyi tipik olarak temsil etme yeteneğine sahip değerdir. En büyük veya en küçük gözlem birer uç değer olduklarından en tipik gözlemler olamazlar. Veriyi en iyi temsil edecek değerin seçiminin verinin dağılımının  merkezi civarındaki sayısal ölçekte bir değerin olması uygundur. bu sebeple, ortalama merkezi eğilim ölçüsü veya dağılımın konum ölçüsü olarak bilinir.

En çok kullanılan merkezi eğilim ölçüleri;

• Aritmetik Ortalama
• Ortanca (Medyan)
• Mod
• Harmonik Ortalama
• Geometrik Ortalamadır.